SLA chorobą wielosystemową

15 marca 2008, 19:36

 

Do niedawna uważano, że SLA powoduje zmiany ograniczone do tych, których przyczyna są uszkodzenia tzw. neuronu ruchowego. Niestety szereg badań przeprowadzonych w ostatnich latach wskazuje, iż szkody czynione przez chorobę są znacznie szersze niż sądzono.

Do tej pory myślano, że wiele zaburzeń w zachowaniu spowodowanych jest depresją i lękiem, wynikającymi ze świadomości śmiertelnej i nieuleczalnej choroby. Dodatkowo ciężko było np. zbadać ewentualne ograniczenia funkcji poznawczych u chorych, ze względu na problemy z mową i wykonywaniem czynności manualnych.

Pomimo tych trudności, naukowcom udało się zauważyć szereg nieprawidłowości nie pasujących do wcześniejszego wyobrażenia o SLA. W przypadku zaburzeń czynności poznawczych dominują zaburzenia: fluencji słownej, koncentracji, pamięci operacyjnej i nazywania. Co to w praktyce może oznaczać? W trakcie rozmowy choremu ciężko jest znaleźć i dobrać właściwe słowo, przypomnieć sobie nazwę jakiegoś przedmiotu. Zaburzenia pamięci operacyjnej mogą objawiać się w traceniu wątku w czasie rozmowy, zapominaniu jaki temat się przed chwilą poruszało. Warto jednak zaznaczyć, że te zmiany nie występują u każdego chorego i różnią się one stopniem nasilenia. W większości przypadków chorzy nawet ich nie zauważają w życiu codziennym, odkrywane są one dopiero w trakcie badań neuropsychologicznych.

Kwestia staje się jeszcze bardziej zagmatwana, gdy dotyka innych zaburzeń niż poznawcze. Od dawna wiedziano, że ze względu na organiczne uszkodzenie OUN, SLA powoduje przymusowy płacz lub śmiech, jednak badania z ostatnich lat wskazują, że w stwardnieniu bocznym zanikowym występują również inne zaburzenia związane z emocjami. Może to być utrata kontroli nad swoim zachowaniem pod wpływem silnych emocji (z ang. dysinhibitia), impulsywność, drażliwość. Zauważono również problemy w postrzeganiu emocji u innych (badanym chorym i kontrolnej grupie zdrowych pokazywano zdjęcia i filmy z twarzami prezentującymi różne stany emocjonalne; grupa chorych gorzej niż grupa zdrowych rozpoznawała prawidłowo emocje na pokazywanych materiałach). Czym te zmiany mogą objawiać się w życiu codziennym? Mogą to być gwałtowne reakcje złości czy gniewu przesadne w porównaniu do zaistniałej sytuacji stresowej, łatwość wchodzenia w stany irytacji, a pod wpływem bardzo silnych emocji niekontrolowane zachowania. Chorzy wpadając w złość mogą wyładowywać ją na opiekunach, czasem nawet im ubliżać, zwłaszcza gdy opiekun nie „odgadnie” chęci chorego np. w trakcie ubierania czy poprawiania na łóżku.

Bardzo ciężko odróżnić te zmiany w zachowaniu chorych od wynikłych świadomością choroby, bezradnością, ograniczeniami ruchowymi. Niezależnie od ich przyczyn, które i tak mogą się nakładać i wzajemnie napędzać ważna jest możliwość nawet znacznego ograniczenia tych objawów, zarówno dla dobra chorego jak i jego otoczenia, poprzez właściwie dobraną psychoterapię i leczenie farmakologiczne. Uświadomienie sobie przez chorego i jego rodzinę istnienia problemu pozwoli pomóc choremu, a bliskim zrozumieć często bardzo raniące zachowania cierpiącego na SLA. Bo niestety, to właśnie na nich najczęściej chorzy odreagowują swoją złość, co paradoksalnie wynika z tego, że czują się przy nich kochani, bezpieczni i ufni.

Bardzo ważna uwaga. Opisywane powyżej objawy nie muszą występować u wszystkich chorych na SLA. Jeśli występują ich przyczyną nie musi być SLA, ale może ona tkwić w czymś zupełnie nie związanym ze stwardnieniem bocznym zanikowym. SLA jest bardzo indywidualną chorobą, dlatego jeśli opisane objawy występują, ich skala nasilenia może być różna. Osoby, które nie mają zdiagnozowanego SLA, a które zauważają u siebie jeden bądź nawet wszystkie opisane w tym artykule objawy, nie muszą być chore na SLA – diagnozowaniem zajmuje się lekarz specjalista neurolog!

 

Objawy przedstawione w artykule nie muszą występować u każdego chorego na SLA! Jeśli występują, ich przyczyna może tkwić poza SLA!

Źródła: Emotional perception deficits in amyotrophic lateral sclerosis.

Detecting neurobehavioral changes in amyotrophic lateral sclerosis.

Cognitive impairment in amyotrophic lateral sclerosis.

Rating the approachability of faces in ALS.

Cognition and amyotrophic lateral sclerosis (ALS).

Verbal fluency and executive dysfunction in amyotrophic lateral sclerosis (ALS).

Changes in memory for emotional material in amyotrophic lateral sclerosis (ALS).

Relation between cognitive dysfunction and pseudobulbar palsy in amyotrophic lateral sclerosis.

Cognitive function in bulbar- and spinal-onset amyotrophic lateral sclerosis.

Kontakt

Dignitas Dolentium 
ul. Gorczańska 26
34-400 Nowy Targ
Polska

Wspomóż

Numer KRS: 0000287744
Numer konta:
76 1600 1198 1841 2902 7000 0001,
Bank BGŻ BNP Paribas S.A.
61 1240 4432 1111 0000 4721 0358,
Bank PEKAO S.A.